Eklem kıkırdağının zamanla aşınması sonucu oluşur. Yaşlılarda diz kireçlenmesi, dizde ağrı ve sertlik yapar. Hareket kısıtlılığı sık görülür. Kıkırdak kaybı, kemiklerin birbirine sürtmesine yol açar. İltihaplanma ve şişlik oluşabilir. İleri yaşta eklem sağlığı azalır. Fazla kilo ve geçmişteki yaralanmalar riski artırır. Tedavide egzersiz, ilaçlar ve fizik tedavi önemlidir.
Yaşlılarda Diz Kireçlenmesi Belirtileri
Dizdeki ağrı genellikle sabahları belirginleşir ve birkaç saat sürebilir. Fiziksel aktiviteler sırasında veya sonrasında ağrı şiddetlenir. Rahatsızlık, istirahat sırasında bile hissedilmeye başlanabilir. Eklem hareketliliğinde azalma meydana gelir. Dizlerin tam olarak bükülmesi veya düzleşmesi zorlaşır. Sertlik, özellikle uzun süre hareketsiz kalındıktan sonra hissedilir. Diz eklemi çevresinde şişlik görülebilir. Eklem bölgesine dokunulduğunda hassasiyet artar.
Bu durum, eklemdeki iltihaplanma ve sıvı birikimi nedeniyle oluşabilir. Diz hareket ettirildiğinde “tıklik” veya “çıtırtı” gibi sesler duyulabilir. Eklem yüzeylerinin pürüzlenmesi sonucu bu sesler ortaya çıkar. İleri evrelerde diz ekleminde şekil bozukluğu gözlemlenebilir. Bacaklarda eğrilik veya düzensiz bir duruş oluşabilir. Merdiven çıkma, yokuş inme gibi aktiviteler ağrılı hale gelir. Dizlerdeki zayıflık hissi nedeniyle yürüme mesafesi azalabilir. Yaşlılarda diz kireçlenmesi erken teşhis edildiğinde, yaşam kalitesini artırır, tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınır. Yaşlı bireylerde düzenli fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme ve kilo kontrolü de bu rahatsızlıkla mücadelede önemlidir.
Yaşlılarda Diz Kireçlenmesi Neden Olur?
Yaşlanma, eklem kıkırdağının doğal olarak yıpranmasına ve esnekliğini kaybetmesine neden olur. Kıkırdağın incelmesiyle birlikte kemikler arasındaki sürtünme artar ve bu durum kireçlenmeye yol açar. Ailede diz kireçlenmesi öyküsü bulunan bireylerde risk daha yüksektir. Genetik yatkınlık, eklem kıkırdağının yapısını ve dayanıklılığını etkileyebilir. Diz eklemlerine fazla yük binmesi, kıkırdağın daha hızlı aşınmasına neden olur. Obezite, en önemli risk faktörlerinden biridir.
Uzun yıllar boyunca ağır işlerde çalışmak, sık tekrarlayan hareketler yapmak zemin hazırlar. Önceki diz travmaları veya menisküs yırtıkları gibi yaralanmalar, riski artırabilir. Özellikle doğru şekilde tedavi edilmeyen diz sakatlıkları yaşlılarda diz kireçlenmesi yaşanmasına neden olur. Romatizmal hastalıklar, zamanla eklem yüzeyinin hasar görmesine yol açar. Hareketsizlik, eklem sağlığını olumsuz etkileyen faktörlerden biridir. Yeterli egzersiz yapılmaması, eklem çevresindeki kasların zayıflamasına neden olur.
Kıkırdağın kendini yenileme kapasitesi yaş ilerledikçe azalır. Bu durum, kıkırdağın aşınmasını hızlandırarak kireçlenmeye yol açabilir. Yaşlılarda diz kireçlenmesi, genetik, çevresel ve biyolojik faktörlerin bir araya gelmesiyle oluşur. Erken dönemde tedbir almak ve düzenli egzersiz yapmak, ilerlemesini yavaşlatabilir. Tedavi seçenekleri arasında fizik tedavi, ağrı yönetimi ve ileri vakalarda cerrahi yöntemler yer alır. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, diz sağlığını korumada önemli bir rol oynar.
Yaşlılarda Diz Kireçlenmesi Nasıl Tedavi Edilir?
Parasetamol ve ibuprofen gibi ilaçlar ağrıyı hafifletmek için kullanılır. Ancak uzun süreli kullanımda yan etkiler göz önünde bulundurulmalıdır. Kortikosteroid enjeksiyonları, iltihaplanmayı azaltmak için doğrudan ekleme uygulanır. Hyaluronik asit enjeksiyonları, diz eklemine kayganlık sağlayarak hareketi kolaylaştırabilir. Quadriceps kaslarını güçlendirmek, dize binen yükü azaltabilir.
Sertleşmeyi ve hareket kısıtlılığını önlemek için özel egzersizler uygulanır. Profesyonel fizyoterapist rehberliğinde yapılan tedaviler, eklem esnekliğini artırabilir. Ağrıyı azaltabilir. Kilo vermek semptomların hafiflemesine yardımcı olur. Yürüteç veya baston kullanımı, dize binen yükü azaltarak hareket etmeyi kolaylaştırır. Diz destekleri ve özel ayakkabılar ağrıyı hafifletebilir. Akupunktur, bazı hastalarda ağrının azalmasına katkı sağlayabilir. Kupa terapisi ve masaj, kan dolaşımını artırarak dizdeki rahatlamayı artırabilir. Glukozamin ve kondroitin sülfat gibi destekler kıkırdak sağlığına fayda sağlayabilir.
Artroskopi, hasarlı dokuların çıkarılması için uygulanabilir. Ancak ileri vakalarda etkili olmayabilir. Kireçlenmenin ileri aşamalarında protez uygulamaları kalıcı bir çözüm sunabilir. Osteotomi, kemik hizalamasını düzeltmek ve diz eklemine binen yükü azaltmak için yapılır. Kireçlenme ile yaşamak psikolojik olarak da zorlayıcı olabilir. Fiziksel tedaviye ek olarak ruhsal destek sağlanması, hastaların yaşam kalitesini artırır. Yaşlılarda diz kireçlenmesi tedavisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Tedavi planı için mutlaka bir ortopedi uzmanına başvurulmalıdır. Uygun tedavi ile ağrı kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesi artırılabilir.
