Diz eklemindeki kıkırdak yapının (menisküs) yırtılmasıdır. Menisküs yırtığı genellikle ani dönme veya bükülme hareketleri sırasında meydana gelir. Sporcularda sık görülse de, yaşlanma ile birlikte kıkırdağın zayıflaması sonucu da ortaya çıkabilir. Dizde ağrı, şişlik, kilitlenme ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilerle kendini gösterir. Tedavi, yırtığın boyutuna ve hastanın durumuna göre dinlenme, fizik tedavi veya cerrahi müdahaleyi içerebilir.
Menisküs Yırtığı Belirtileri Nelerdir?
Yırtık olan bölgenin üzerine yük bindiğinde veya diz büküldüğünde ağrı hissedilir. Bu ağrı genellikle dizin iç veya dış bölgesinde lokalizedir. Yırtık bölge etrafında dizde hafiften belirgin bir şişlik olabilir. Diz hareketleri sırasında veya dinlenirken hissedilen sertlik de görülebilir. Menisküs yırtığı bazen dizde kilitlenme hissi veya takılma şeklinde ortaya çıkabilir. Bu durum genellikle yırtık parçanın diz eklemi içinde sıkışması sonucu oluşur. Bu durumu yaşayan biri genellikle dizin istikrarını kaybetmiş gibi hisseder ve zorlanma yaşar.
Hastalar dizlerini tamamen bükme veya düzleştirme konusunda zorluk yaşayabilirler. Özellikle aktivite sonrasında veya günün sonunda, dinlenme sırasında dizde artan ağrı hissedilebilir. Belirtiler genellikle yırtığın büyüklüğüne, tipine ve yırtığın konumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Menisküs yırtığı şüphesi durumunda, doktor tarafından yapılan muayene ve görüntüleme testleri ile kesin teşhis konulabilir. Tedavi genellikle yırtığın büyüklüğüne ve hastanın semptomlarına bağlı olarak değişir. Konservatif yöntemlerden cerrahi müdahaleye kadar çeşitli seçenekler içerebilir.
Menisküs Yırtığı Neden Olur?
Diz bükülüyken ani bir dönme hareketi veya diz üzerine düşme gibi travmatik bir olay sonucunda meydana gelebilir. Yaş ilerledikçe menisküs dokusu zayıflayabilir ve yırtılmaya daha yatkın hale gelebilir. Diz üzerinde sürekli tekrarlayan aşırı zorlama veya ağırlık kaldırma gibi aktiviteler menisküs yırtığı yaşanmasına neden olur. Futbol, basketbol, tenis gibi sporlarda sıkça görülen ani dönme veya diz üzerine düşme gibi yaralanmalar yol açabilir.
Uzun süreli diz eklemindeki aşırı yüklenme ve aşınma, menisküs dokusunu zayıflatarak yırtılmalara yol açabilir. Yüksek düzeyde fiziksel aktivite yapan kişilerde veya aşırı kilolu bireylerde daha sık görülebilir. Menisküs yırtığı genellikle dizin iç veya dış kısmındaki menisküs dokusunun yırtılmasıyla oluşur. Tedavi genellikle yırtığın tipine, boyutuna ve hastanın durumuna göre değişir. Konservatif yöntemler veya cerrahi müdahale gerekebilir.
Menisküs Yırtığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Yaralanmış dizi zorlamamak ve dinlendirmek önemlidir. Ağırlık vermekten kaçınarak krutch veya baston kullanmak gerekebilir. İlk 48 saat içinde yaralı bölgeye 15-20 dakika aralıklarla buz uygulamak şişliği ve ağrıyı azaltabilir. Diz eklemini saran elastik bir bandaj veya dizlik kullanmak şişmeyi azaltabilir. Diz eklemini kalp seviyesinin üzerinde tutarak şişmeyi azaltmak mümkündür.
İbuprofen veya naproksen gibi nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar ağrıyı azaltabilir. Diz kaslarını güçlendirmek ve hareket açıklığını artırmak için fizyoterapist tarafından önerilen egzersizler yapılmalıdır. Ağrıyı hafifletmek ve iyileşmeyi hızlandırmak için masaj terapisi uygulanmalıdır . Artroskopik cerrahi, küçük kesilerle dize girilerek yırtık menisküs parçasının onarılması veya çıkarılmasıdır. Artroskop adı verilen ince bir kamera ile yapılan minimal invaziv bir işlemdir. Eğer menisküs yırtığı iyi kanlanan bir bölgede ise, dikiş ile onarılabilir.
Menisküs parsiyel rezeksiyon, yırtığın küçük bir kısmının çıkarılması işlemidir. Ciddi yırtıklarda, menisküs transplantasyonu gerekebilir. Genellikle genç ve aktif hastalar için uygundur. Platelet rich plasma enjeksiyonları uygulanabilir. Bu, hastanın kendi kanından elde edilen trombosit bakımından zengin plazmanın yırtık bölgeye enjekte edilmesidir. Eklem sıvısını artırmak ve diz eklemindeki ağrıyı azaltmak için hiyaluronik asit enjeksiyonları uygulanabilir.
Cerrahi veya konservatif tedavi sonrasında, rehabilitasyon süreci önemlidir. Fizik tedavi, kuvvetlendirme egzersizleri ile dizin normal fonksiyonlarına dönmesi hedeflenir. Menisküs yırtığı tedavisi, kişiye özel olarak planlanmalıdır. Yırtığın tipi, hastanın yaşı, aktivite düzeyi gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Konservatif tedavi yöntemleri çoğu zaman etkili olabilir. Bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Her iki durumda da iyileşme süreci ve rehabilitasyon büyük önem taşır.
